De vraag wat de EU is, hangt al meer dan vijftig jaar als een raadsel boven Europa. Moet de EU een staat worden of een unie van staten vormen? Omdat er in de staatsleer geen andere opties zijn, zit het debat al decennia dicht.
Dilemma
De Nederlandse jurist Jaap Hoeksma heeft dit dilemma als eerste doorbroken. In een gastblog op de website van de bibliotheek van het Vredespaleis stelt hij dat de EU geen staat en ook geen statenbond is, maar een nieuw verschijnsel in het volkenrecht vormt. Het belangrijkste kenmerk van de EU is dat de Unie essentiële beginselen van democratie en rechtsstaat toepast op een internationale organisatie. Het doel van de EU is niet om een Europese Staat te worden, maar om een unie van staten te veranderen in een representatieve democratie. Hoeksma omschrijft de EU in zijn blog als een 'Unie van democratische rechtsstaten die zelf ook een op het recht gebaseerde democratie vormt'.
Politiek
Deze wetenschappelijke doorbraak is van direct belang voor het politieke debat over de toekomst van de EU en de euro. De betekenis ligt in de vaststelling dat de EU een eigen bestuursmodel heeft ontwikkeld dat gebaseerd is op de gedeelde uitoefening van soevereiniteit. In dit model kunnen staten de uitoefening van -delen van hun- soevereiniteit aan een hogere instantie overdragen zonder hun hoedanigheid van zelfstandige staat op te geven. Omdat deze constructie ook ten grondslag ligt aan de Economische en Monetaire Unie, vloeien er vergelijkbare gevolgen voor de instandhouding van de euro uit voort.
Gezamelijke doelstellingen
Het is met name misleidend om te suggereren dat het voor de redding van de euro nodig zou zijn om de Unie tot een federatie of een federale staat om te vormen. De opzet van de EU is niet om de lidstaten op te heffen, maar om gemeenschappelijke doelstellingen te realiseren. Het eigen bestuursmodel van de EU is juist met het oog daarop ontwikkeld. Het is dus goed mogelijk om het voortbestaan van de euro te garanderen zonder de soevereiniteit van de lidstaten ter discussie te stellen.
Surf voor het blog naar:
www.peacepalacelibrary.nl/2012/09/the-novelty-of-the-eu/
Mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.