Er heerst grote onvrede onder tolken en vertalers over het beleid van het Ministerie van Justitie en Veiligheid als het gaat om het inhuren van tolken en vertalers in het Justitiële domein. Op 21 november was er in Den Haag een demonstratie van tolken uit het hele land, verenigd onder de naam Registertolken, voorafgaand aan een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer met Kamerlid Sharon Gesthuizen van de SP. Vertegenwoordigers van alle tolk- en vertalersverenigingen zijn daarvoor uitgenodigd.
De onvrede heeft betrekking op een aantal punten:
Aanbesteding
Justitie heeft ruim 100.000 keer per jaar een tolk nodig. Justitie moet conform een Europese richtlijn haar tolken selecteren uit het Register Beëdigde Tolken en Vertalers (BTV-register) en de daarin opgenomen tolken een bepaald - wettelijk vastgesteld - tarief betalen.
In feite heeft Justitie echter de tolkdiensten aanbesteed aan bemiddelaars die ook niet-geregistreerde tolken oproepen en zich bovendien niet houden aan de wettelijke tarieven. Vaak is er geen vergoeding voor reiskosten of is de vergoeding te laag.
Steeds minder professionele tolken zijn bereid voor Justitie te werken. Hun plaats wordt ingenomen door niet-gekwalificeerde tolken, met alle gevolgen van dien voor de rechtsstaat.
De tolken pleiten (conform de Europese richtlijn) voor een systeem waarbij Justitie de tolken rechtstreeks oproept en de tolken vergoedt volgens de wettelijke tarieven. Een andere mogelijkheid is dat alleen de bemiddeling, het regelen van de tolkdiensten, wordt aanbesteed. Zodoende kunnen de bemiddelaars hun onkosten niet langer verhalen op de tolken.
Opschoning BTV-register
Alle Europese landen worden over enkele jaren vanuit de EU verplicht om een register van beëdigde tolken en vertalers in te stellen en zien daarvoor Nederland als het grote voorbeeld. Het BTV-register van de Raad van Rechtsbijstand (onder auspiciën van het Ministerie van Justitie en Veiligheid) functioneert echter niet goed.
Het register bevat ook ongekwalificeerde tolken en vertalers, terwijl echte professionals om onlogische redenen niet worden opgenomen. De criteria worden geïnterpreteerd door medewerkers die weinig feeling hebben met de praktijk van tolken en vertalers: aangetoonde jarenlange ervaring of buitenlandse diploma's worden niet erkend; of iemand een universitaire graad bezit is niet relevant; een HBO -opleiding is de standaard.
Permanente Educatie
Permanente Educatie (PE) dient door de sector zelf geregeld en gecontroleerd te worden, niet door het ambtelijk apparaat van Bureau BTV. Het is ook onlogisch dat het Ministerie van Justitie (waaronder Bureau BTV valt) tegelijkertijd opdrachtgever is en degene die bepaalt aan welke eisen bijscholing dient te voldoen en daarop sancties stelt.
De verplichtingen van de tolken worden momenteel op geen enkele wijze gecompenseerd in een hogere beloning.
Bureaucratie
De bureaucratische rompslomp kost tolken en vertalers onevenredig veel tijd en geld en levert hen niets op. Professionele tolken krijgen doorgaans nauwelijks meer werk van Justitie.
Tarieven
De tarieven zijn in 1998 door het Ministerie vastgesteld en sindsdien niet meer geïndexeerd. De facto gelden thans de tarieven van 1981 voor tolken en die van 1963 voor vertalers.